Strefowość i piętrowość krajobrazów na świecie;
Przypomnij sobie z klasy IV – Co to jest pogoda, a co to klimat?
Pogoda jest stanem atmosfery w danym miejscu i czasie, określanym przez jej składniki (elementy). Zaliczamy do nich:
-
- temperaturę powietrza,
- ciśnienie atmosferyczne,
- wilgotność,
- opady i osady atmosferyczne,
- prędkość i kierunek wiatru,
- zachmurzenie,
- natężenie promieniowania słonecznego,
- zjawiska atmosferyczne.
Klimat natomiast to charakterystyczny dla danego obszaru zespół zjawisk i procesów atmosferycznych (czyli warunków pogodowych), kształtujący się pod wpływem właściwości fizycznych i geograficznych tego obszaru, określany jest na podstawie wyników wieloletnich obserwacji (pogody) i pomiarów meteorologicznych w okresie przynajmniej 30 lat. Obrazują go elementy (składniki) klimatu, które są takie same jak składniki pogody, ale odnoszą się do dłuższych okresów. Są to przykładowo:
-
- średnia miesięczna lub roczna temperatura powietrza,
- średni roczny lub miesięczny układ ciśnienia atmosferycznego,
- rozkład wilgotności powietrza (roczny, miesięczny),
- miesięczne lub roczne zachmurzenie,
- średnia suma opadu rocznego,
- średnia liczba dni w roku z opadem, mgłą, burzą itp.,
- średni roczny lub sezonowy układ wiatrów.
STREFY KLIMATYCZNE i krajobrazowe;
Klimat na kuli ziemskiej jest bardzo zróżnicowany – o jego właściwościach decydują zarówno czynniki strefowe, związane z szerokością geograficzną, jak i astrefowe np. wysokość obszaru ponad poziomem morza, ukształtowanie terenu, odległość od brzegu morskiego.
Powierzchnia Ziemi ogrzewana przez Słońce jest nierównomiernie – w zależności od tego, w którym miejscu się znajdujemy. Tak więc od szerokości geograficznej zależy pod jakim kątem padają promienie słoneczne. Wędrówka Ziemi wokół Słońca ze stałym nachyleniem osi obrotu powoduje, że jej powierzchnia oświetlana jest w różny sposób. Na tej podstawie wyróżniono pięć stref oświetlenia Ziemi. Granicami tych stref są one umowne linie – zwrotniki i koła podbiegunowe.
Istnieje bezpośredni związek między oświetleniem powierzchni Ziemi a klimatem. Im wyżej znajduje się Słońce nad horyzontem, tym więcej światła i ciepła dociera do powierzchni Ziemi. Dlatego w strefie międzyzwrotnikowej jest najcieplej, a w strefach podbiegunowych – najzimniej.
Strefy klimatyczne
STREFY KLIMATYCZNE KULI ZIEMSKIEJ – mapa;
Istnieje wiele innych czynników wpływających na klimat. Duże znaczenie mają m.in. wysokość obszaru ponad poziomem morza, ukształtowanie terenu, odległość od brzegu morskiego. W związku z tym klimat różnych obszarów leżących w tej samej strefie oświetlenia Ziemi może być bardzo różny.
Temperatura powietrza i wysokość opadów nie zależą wyłącznie od szerokości geograficznej i kąta padania promieni słonecznych. Bardzo dużą rolę odgrywa także wysokość nad poziomem morza. Obszary położone nisko mają klimat łagodniejszy i cieplejszy. W górach jest odwrotnie – częściej panują trudne warunki z niską temperaturą i wysokimi opadami.
Piętra roślinne zmieniają się w podobny sposób jak strefy ułożone w równoleżnikowe pasy na Ziemi. Jeżeli góry leżą w gorącym klimacie, to u ich podnóża spotkamy gęste, wilgotne lasy deszczowe. Wraz z wysokością las będzie się stawał coraz rzadszy. Wysoko w górach zobaczymy już łąki pozbawione drzew, zupełnie jakbyśmy się znaleźli za kołem podbiegunowym w klimacie subpolarnym. Jeszcze wyżej wkroczymy w piętro lodu i śniegu, podobne do obszaru leżącego w pobliżu biegunów Ziemi.
strefy klimatyczne A krajobrazowe;
Warunki klimatyczne decydują o tym, jakiego rodzaju rośliny i zwierzęta można spotkać w poszczególnych strefach klimatycznych. Świat organizmów jest jednym z najważniejszych elementów krajobrazu. W efekcie układ stref klimatycznych na Ziemi wyznacza także strefy krajobrazowe.
Strefy krajobrazowe mapa;
Przegląd stref krajobrazowych ziemi – audiobooki – posłuchaj;
Zadanie. Po zapoznaniu się z nagraniem „Strefy klimatyczne i strefy krajobrazowe”, przepisz tabelę do zeszytu i dopisz „X” przy właściwej strefie.
| Strefy klimatyczne | Strefy krajobrazowe | |
|---|---|---|
| strefa wyróżniana w oparciu o ilość promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni Ziemi | ||
| obszary na Ziemi, gdzie panują podobne warunki klimatyczne i występuje podobna roślinność | ||
| wilgotny las równikowy | ||
| strefa podzwrotnikowa | ||
| sawanna | ||
| w każdym obszarze takiego pasa oprócz podobnej temperatury występują podobne ilości opadów i panuje podobne ciśnienie atmosferyczne | ||
| pustynia i półpustynia gorąca | ||
| strefa równikowa | ||
| roślinność śródziemnomorska | ||
| strefa zwrotnikowa | ||
| step | ||
| las liściasty i mieszany strefy umiarkowanej | ||
| 5 stref | ||
| strefa umiarkowana | ||
| tundra | ||
| pustynia lodowa | ||
| strefa okołobiegunowa |
Dla zainteresowanych;
-
Strefy krajobrazowe Ziemi – EPODRECZNIKI.PL;