Europa

Geografia Europy;

Powierzchnia: 10,5 mln km², liczba ludności 747 mln (2020 r – źródło: https://www.worldometers.info/world-population/europe-population);
Linia brzegowa ma długość – 38 tys. km. około 30% powierzchni to półwyspy i wyspy.
Niziny zajmują prawie 75% powierzchni.
Najwyższym punktem jest Mont Blanc (4810 m n.p.m.), najniższym – depresja na Nizinie Nadkaspijskiej (28 m p.p.m.).

Położenie i granice oraz linii brzegowa kontynentu;

Europa jest kontynentem w całości leżącym na półkuli północnej. Przez jej zachodnie krańce przechodzi południk 0 dzieląc Europę na półkulę wschodnią i zachodnią.

Skrajne punkty Europy:

Północny – Przylądek Nordkyn (27°40′E, 71°08′N)
Południowy – Przylądek Marroquí (5°37′W, 35°58′N);
Zachodni – Przylądek Roca (9°30′W, 38°46′N);
Wschodni – ujście rzeki Bajdaraty do Morza Karskiego (68°14′E, 68°41′N);

Linia brzegowa Europy urozmaicona – bardzo dobrze rozwinięta z dużą liczbą mórz, półwyspów – 25%, wysp 7,5% i zatok. Przy stosunkowo niewielkiej powierzchni linia brzegowa Europy ma aż 38 tys. km długości (bez linii brzegowej wysp). Europę otaczają liczne morza i zatoki, należące do oceanów Arktycznego i Atlantyckiego.
Umowna granica lądowa między Europą a Azją wyznaczona jest od wysp Nowej Ziemi wzdłuż wschodniego podnóża Uralu, rzeką Embą – wzdłuż północnego wybrzeża Morza Kaspijskiego do ujścia kolejnej rzeki – Obniżeniem rzek Kumy i Manycza dociera do Morza Azowskiego, a następnie – do Morza Czarnego – cieśniny Bosfor i Dardanele, a dalej – przez Morze Egejskie wzdłuż zachodnich wybrzeży Turcji. Europę od Azji oddzielają cieśniny Bosfor i Dardanele, natomiast od Afryki cieśniny – Gibraltarska i Sycylijska.

2. Główne cechy środowiska przyrodniczego;
Cechy ukształtowania powierzchni Europy;

Przewaga terenów nizinnych – 74% powierzchni poniżej 300 m n.p.m. Pas nizin ciągnie się od Niziny Francuskiej przez Niemiecką, Polską po Wschodnio – Europejską;
- Najniżej położone obszary – depresja, występuje nad Morzem Kaspijskim -28 m p.p.m. w Nizinie Nadkaspijskiej;

Pas gór i wyżyn występuje w południowej części kontynentu europejskiego;
- Najwyższy szczyt – Mont Blanc w Alpach – 4807 m n.p.m.
- Inne większe łańcuchy górskie – Pireneje, Karpaty, Góry Skandynawskie, Apeniny, Góry Dynarskie, Ural;

Żródło: Położenie Europy. Charakterystyczne cechy rzeźby powierzchni – epodreczniki.pl

TROCHĘ GEOLOGII – ISLANDIA;

Zróżnicowanie KLIMATYCZNE EUROPY;

Europa znajduje się w obszarach trzech stref klimatycznych (od północy) – okołobiegunowej, umiarkowanej chłodnej, umiarkowanej ciepłej – z odmianą morską i kontynentalną, podzwrotnikowej – odmiana śródziemnomorska;

Czynniki klimatotwórcze	Występowanie w Europie
szerokość geograficzna	na większości obszarów występuje klimat umiarkowany, na północnych krańcach – okołobiegunowy, na południu – podzwrotnikowy
rozkład lądów i mórz	klimat kontynentalny – ciepło w lecie, chłodno w zimie, sucho; klimat morski – niezbyt upalne lata, niezbyt mroźne zimy, wilgotno
wysokość nad poziomem morza	na nizinach – cieplej, mniejsze opady; w górach – chłodniej, większe opady (do pewnej wysokości)
prądy morskie	ciepłe prądy – cieplej, większe opady; zimne prądy – chłodniej, mniejsze opady
ukształtowanie powierzchni	w wysokich górach (Alpy, Karpaty) mniejsze opady na stokach zawietrznych, silne wiatry
szata roślinna	w lesie cieplej zimą, chłodniej latem, przez cały rok wilgotniej niż na obszarach bezleśnych
działalność człowieka	w dużych miastach wzrost temperatury, zmiana kierunku i prędkości wiatru

KLIMATY EUROPY;

UKSZTAŁTOWANIE EUROPY A JEJ KLIMAT;

Wody powierzchniowe Europy;

W Europie występują liczne jeziora głównie pochodzenia polodowcowego (lądolód był ważnym czynnikiem kształtowania rzeźby terenu w Europie). Największe z nich – Ładoga, Onega) mają genezę tektoniczno – polodowcową. Najwięcej jezior znajduje się na Pojezierzu Fińskim. Inne typy jezior to głównie – krasowe, przybrzeżne, cyrkowe (karowe) występujące w górach.
Sieć rzeczna Europy jest gęsta, głównym zlewiskiem rzek jest Ocean Atlantycki.. Najdłuższą rzeką jest Wołga (3388 km), która płynie na terytorium Rosji – uchodzi do jeziora bezodpływowego – Morza Kaspijskiego w postaci największej w Europie delty o powierzchni około 13 tys. km² i ponad 80 ramionach. Drugą pod względem długości rzeką Europy jest Dunaj (2850 km) – jego źródło znajdują się w górach Schwarzwaldu (Niemcy) – płynąc z zachodu na wschód do Morza Czarnego przez 10 państw europejskich: Niemcy, Austrię, Słowację, Węgry, Chorwację, Serbię, Bułgarię, Rumunię, Mołdawię i Ukrainę (Chorwacja, Bułgaria, Mołdawia i Ukraina mają dostęp tylko do jednego brzegu), Rumunię. Rzeki europejskie mają zasilanie głównie mieszane śnieżno – deszczowe, rzadko lodowcowe np. Rodan we Francji.

Roślinność naturalna;

Formacje roślinne związane są ściśle z warunkami klimatycznymi. W południowej Europie występuje roślinność twardolistna – makia – gęste zarośla wiecznie zielonych krzewów i karłowatych drzew typowa dla klimatu podzwrotnikowego morskiego – śródziemnomorskiego. Występuje w miejscach dawnych lasów, w których dominowały cedry, dęby, sosny i cyprysy, wycinane już w starożytności w celu uzyskania ziemi pod uprawę oraz drewna do budowy statków. Rośliny charakterystyczne – wawrzyny (ich liście są wykorzystywane w kuchni jako przyprawy – liście laurowe), oleandry, mirty, pinie oraz dęby.
W klimacie umiarkowanym ciepłym rosną lasy liściaste i mieszane, które przechodzą w tajgę – lasy iglaste klimatu umiarkowanego chłodnego. W obszarach pod wpływem odmiany klimatu kontynentalnego strefy umiarkowanej typową formacją roślinną jest step (trawy) – niedostatek wody utrudnia rozwój lasom.
W strefie okołobiegunowej, gdzie temperatura powietrza wynosi poniżej 10⁰ C (występuje wieloletnia zmarzlina – klimat subpolarny) porasta tundra – niewielkie krzewinki, m.in. brzoza karłowata i wierzba polarna oraz mchy i porosty − odporne na niekorzystne warunki klimatyczne.

Podział polityczny Europy;

W Europie istnieje 46 niepodległych państw oraz Kosowo i Naddniestrze, których status międzynarodowy jest niejasny.
Można wyróżnić kilka regionów geopolitycznych skupiających państwa o podobnym położeniu, wspólnej historii i silnych powiązaniach polityczno-gospodarczych.
Europa Wschodnia utożsamiana jest przede wszystkim z Rosją, Ukrainą i Białorusią.
Europa Zachodnia obejmuje w większości podziałów Francję, Niemcy, kraje Beneluksu i Wielką Brytanię.
Określenia Europa Środkowo-Wschodnia używa się dla grupy państw dawnego bloku socjalistycznego (Polski, Węgier, Rumunii, Bułgarii i Albanii) oraz państw powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego, Jugosławii i Czechosłowacji.

Zróżnicowanie geograficzne Europy i bogate dzieje tego kontynentu spowodowały wykształcenie się wielu regionów geopolitycznych, czyli regionów skupiających grupy państw o podobnym położeniu geograficznym, wspólnej historii, silnych związkach gospodarczych i politycznych.

Region geopolityczny	Państwa
Kraje alpejskie	Austria, Liechtenstein, Szwajcaria, Niemcy, Francja, Włochy, Słowenia
Europa Południowa	Włochy, Hiszpania, Portugalia, Grecja, Bułgaria, Albania, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Serbia, Kosowo, Czarnogóra, Macedonia, Turcja, Malta, Andora, Monako, San Marino i Watykan
Kraje Beneluksu	Holandia, Belgia, Luksemburg
Kraje skandynawskie	Norwegia, Dania, Szwecja, Finlandia i Islandia
Kraje bałtyckie	Estonia, Łotwa, Litwa
Kraje nadbałtyckie	Dania, Szwecja, Finlandia, Rosja, Estonia, Łotwa, Litwa, Polska i Niemcy