-
Osadnictwo;
Człowiek, porzucając koczowniczy tryb życia, rozpoczął proces osadnictwa, czyli zasiedlania obszarów Ziemi w sposób zorganizowany. Doprowadziło to do powstawania jednostek osadniczych, czyli różnych form osadnictwa ludzkiego, które połączone obecnie liniami komunikacyjnymi tworzą wielkie sieci osadnicze – wiejskie i miejskie.
Rozwój cywilizacji spowodował, że ludzie zmieniali otaczający ich krajobraz. Zaczęli uprawiać wybrane rośliny czy hodować stada zwierząt. Mimo to w krajobrazie wsi nadal istnieje wiele elementów naturalnych. Taki krajobraz nazywa się częściowo przekształconym przez człowieka. Znacznie większym zmianom uległ krajobraz miast, który nazywa się krajobrazem antropogenicznym, w największym stopniu przekształcony przez człowieka. Silny wpływ ma na niego intensywny rozwój przemysłu, na przykład w kopalniach wydobywa się surowce, które zostają przerobione na różnorodne produkty. Podczas wydobycia powstaje mnóstwo odpadów, które z czasem przyjmują postać wzgórz nazywanych hałdami. Tam, gdzie nie ma przemysłu, krajobraz miejski i tak bywa silnie zmieniony przez człowieka z powodu skupisk budynków, ulic, torowisk, centrów handlowych.
Wieś – osada, w której większość ludzi pracuje w rolnictwie, usługach związanych z rolnictwem lub w obsłudze ruchu turystycznego; wsie nie posiadają praw miejskich.
Miasto – to teren gęsto i planowo zabudowany, którego ludność pracuje głównie w przemyśle i usługach (poza rolnictwem). W Polsce miastem jest osiedle posiadające urzędowo nadane prawa miejskie. Na świecie w wielu krajach o posiadaniu statusu miasta decyduje liczba jego mieszkańców.
Zespoły miejskie – aglomeracje;
Zwiększająca się liczba mieszkańców, budowa nowych zakładów przemysłowych, zakładanie centrów handlowych itp. powodują, że miasta rozrastają się przestrzennie – zajmują coraz większą powierzchnię. Prowadzi to do zbliżania się miast leżących obok siebie, a w konsekwencji do zetknięcia stref podmiejskich. Dzięki łatwości komunikacji między nimi władze administracyjne i firmy zaczynają ściślej współpracować, ludzie dojeżdżają do pracy, szkoły, na zakupy. W taki sposób tworzą się zespoły miejskie (aglomeracje). Proces prowadzący do rozwoju miast nazywa się urbanizacją (łac. Urbanus – „miejski” ).
Urbanizacja jest procesem prowadzącym do powstawania nowych miast lub rozrastania się miast już istniejących, a tym samym – do zwiększania liczby ludności miejskiej. Wiążą się z tym wszelkie przemiany ekonomiczne i kulturowe.
Głównymi przejawami procesu urbanizacji są:
- wzrost liczby ludności mieszkającej w miastach;
- powiększanie się liczby miast;
- przekształcanie się wsi w miasta – nadanie praw miejskich;
- powiększanie się obszaru istniejących już miast i ich wpływ na tereny wiejskie;
- rozpowszechnianie się obyczajów i zachowań miejskich;
- wzrost liczby ludności pracującej poza rolnictwem.
Rodzaje aglomeracji;
- Aglomeracja monocentryczna jest zespołem miast w którym jedno z miast wyraźnie dominuje, np. aglomeracja warszawska. Jedno z miast jest wyraźnie większe, dominujące ludnościowo lub ekonomicznie. Do granic dużego miasta z wielu stron (promieniście) przylegają mniejsze miejscowości tak zwane miasta satelitarne oraz zurbanizowane wsie. Miasta satelitarne najczęściej pełnią funkcje dzielnic sypialnych lub przemysłowych.
- Aglomeracja policentryczna (konurbacja) jest skupiskiem miast, z których żadne z nich nie odgrywa dominującej roli, np.konurbacja górnośląska. Miasta wchodzące w skład konurbacji mają zbliżone rozmiary i liczbę ludności. Pełnią rozmaite funkcje, dzięki czemu się uzupełniają. Jest to możliwe dzięki rozbudowanej sieci komunikacyjnej łączącej poszczególne miasta.
Aglomeracje w Polsce
