Kontynenty to wielkie obszary lądowe otoczone wodami oceanów i mórz. Każdy fragment kuli ziemskiej, który nie jest zalany wodami mórz i oceanów, nazywamy lądem. Wśród lądów wyróżniamy wielkie obszary o powierzchni wielu milionów kilometrów kwadratowych, nazywając je kontynentami oraz małe fragmenty lądów nazywane wyspami. Natomiast oceany tworzą Wszechocean, czyli słoną powłokę wodną występującą na powierzchni Ziemi. Całą powierzchnię kuli ziemskiej można ogólnie podzielić na obszary lądowe i wodne (morskie). Przeważająca część powierzchni naszej planety pokryta jest wodami (71%). Łączne zasoby wodne Ziemi oceniane są na niespełna 1,4 mld km3.
| Kontynenty w liczbach - uksztaΠtowanie pionowe kontynentów | ||||
|---|---|---|---|---|
| Powierzchnia | Średnie | Najwyższy szczyt | Najgłębsza depresja | |
| Kontynent | (W mln km 2) | wzniesienie (w m) | wysokość (w m n. p. m.) | (w m p. p. m.) |
| Azja | 44.4 | 292 | Mount Everest - 8848 (Czomolungma) | Morze Martwe - 405 |
| Afryka | 30.3 | 657 | Kibo (Uhuru w masywie Kilimandżaro) – 5895 | Jezioro Assai - 153 |
| Ameryka Północna | 24.2 | 781 | McKinle - 6194 | Dolina Śmierci - 86 |
| Ameryka Południowa | 17.8 | 655 | Aconcagua - 6960 | Jezioro Laguna del Carbon - 105 |
| Antarktyda | 14 | 2030 | Góra Winsona – 5139 | |
| Europa | 10.5 | 292 | Mont Blanc - 4807 | Nizina Nadkaspijska - 28 |
| Australia z Oceanią | 8.5 | 330 | Yaya (Puncak Jaya) -5030 | Jezioro Eyre - 16 |
| Nowy kontynent | ||
|---|---|---|
| Nowy kontynent – Zealandia |  | Artykuł – Amerykańskie Towarzystwo Geologiczne (Geological Society of America) „GSA Today” Artykuł - TVN Meteo Naukowcy odkryli nowy kontynent. Większy od Indii, niemal w całości pod wodą |
| Oceany w liczbach - rozmieszczenie i głębokość oceanów | |||
|---|---|---|---|
| Ocean | Średnia głębokość (w m) | Najgłębsze rowy | Głębokość (w m p.p.m) |
| Spokojny (Pacyfik, Wielki) | 976 | Mariański | 10911 |
| Tonga | 10882 | ||
| Filipiński | 10830 | ||
| Izu Ogasawara | 10640 | ||
| Kurylski | 10542 | ||
| Japoński | 10374 | ||
| Kermadec | 10047 | ||
| Atlantycki | 3602 | Puerto Rico | 9220 |
| Sandwich Południowy | 8428 | ||
| Romanche | 7858 | ||
| Indyjski | 3711 | Jawajski | 7725 |
| Diamantina | 7102 | ||
| Arktyczny | 1131 | północna część Morza Grenlandzkiego | 5527 |
Planeta Ziemia.
Środowisko przyrodnicze kuli ziemskiej ma złożoną strukturę i ulega nieustannym przemianom. Od momentu powstania Ziemia znajduje się ciągle pod wpływem procesów kosmicznych, globalnych, regionalnych i miejscowych. Źródłem procesów zachodzących w środowisku Ziemi jest energia docierająca do nas z zarówno z zewnątrz (energia słoneczna) jak i z wnętrza naszej planety. Powoduje ona nieustanny ruch materii w jego obrębie, co w konsekwencji przyczynia się do zachodzących tu częstych przemian.
Środowisko Ziemi tworzy system otwarty, w którym następuje wymiana materii i energii z otoczeniem. Dopływ i odpływ energii oraz materii zmierzają do osiągnięcia stanu równowagi dynamicznej.
Schemat pokazujący stan równowagi oraz przepływ i krążenie energii i materii w otwartym systemie przyrodniczym Ziemi.
Środowiskiem życia i działalności człowieka jest powierzchnia Ziemi. Jednocześnie jest to miejsce zetknięcia się kilku sfer tworzących tzw. powłokę krajobrazową kuli ziemskiej. Są to:
- warstwa gazowa otaczająca naszą planetę – zwana atmosferą,
- powłoka skalna tworząca zewnętrzną część Ziemi, zwana litosferą,
- hydrosfera, czyli wody znajdujące się na Ziemi, pod jej powierzchnią oraz w atmosferze,
- na styku atmosfery, litosfery i hydrosfery rozwinęła się sfera życia zwana biosferą. Jednym z jej składników jest człowiek.
Przez setki milionów lat przyroda Ziemi, zarówno ożywiona, jak i nieożywiona, podlegała działalności procesów naturalnych. W ostatnich kilku tysiącach lat na środowisko zaczął oddziaływać człowiek, będący jednym z elementów tego środowiska. Oddziaływanie to szczególnie nasiliło się w ostatnich stuleciach, co doprowadziło do zaburzeń w funkcjonowaniu środowiska w niektórych regionach Ziemi. W obrębie biosfery wyodrębniono sferę, w której działa człowiek – antroposfera.
