Klimat Polski

Biorąc pod uwagę położenie geograficzne i oddziaływanie czynników przyrodniczych każde miejsce na powierzchni Ziemi ma specyficzne warunki klimatyczne. Klimat jest ustalany na podstawie długoletnich obserwacji stanów pogodowych, na jego zróżnicowanie wpływają tzw. czynniki klimatotwórcze oraz obieg ciepła w atmosferze.

Czynniki geograficzne kształtujące klimat Polski:

• położenie w umiarkowanych szerokościach geograficznych;
• odległość od Morza Bałtyckiego oraz Atlantyku;
• ukształtowanie powierzchni – równoleżnikowy układ 6 pasów rzeźby terenu;
• wysokość nad poziomem morza;
• szata roślinna;
• masy powietrza o różnych właściwościach przemieszczające się znad Atlantyku, kontynentu azjatyckiego, obszaru arktycznego oraz basenu Morza Śródziemnego;

Najbardziej adekwatną cechą dla określenia klimatu Polski jest przejściowość klimatu, uwarunkowana ścieraniem się mas powietrza o różnych cechach z kilku ośrodków barycznych. W kształtowaniu się temperatury powietrza widać wyraźnie wpływy oceaniczne i kontynentalne. W styczniu izotermy układają się południkowo, a w lipcu – równoleżnikowo. Do najcieplejszych obszarów Polski należą Nizina Śląska, dolina dolnej Odry, zachodnia część Kotliny Sandomierskiej. Najzimniejszy jest obszar gór oraz Pojezierze Suwalskie.

 

Rozkład średniej miesięcznej temperatury powietrza w styczniu na podstawie mapy:

• występuje znaczna różnica temperatury powietrza między wschodnimi i zachodnimi regionami Polski;
• na wschodzie zimy są chłodniejsze niż na zachodzie – jest to wynikiem wpływu kontynentalizmu klimatu;
• na zachodzie kraju zimy są cieplejsze niż na wschodzie – jest to wynikiem wpływu mas powietrza znad Oceanu Atlantyckiego;
• notuje się wyraźnie niższą temperaturę powietrza na obszarach górskich;
• na wybrzeżu jest notowana wyższa temperatura powietrza niż na obszarach leżących w głębi lądu – jest to spowodowane łagodzącym wpływem Bałtyku;
• układ izoterm jest zbliżony do południkowego.

---

 

Rozkład średniej miesięcznej temperatury powietrza w lipcu na podstawie mapy;

• najchłodniej jest w górach i na wyżynach;
• na wybrzeżu notuje się niższe wartości temperatury powietrza niż w głębi lądu (woda w morzu w lecie absorbuje ciepło, w zimie je oddaje);
• w środkowej część kraju panuje wysoka temperatura powietrza (w całym pasie od wschodnich do zachodnich krańców kraju);
• najwyższą temperaturę powietrza notuje się w pobliżu dużych miast (są to tzw. wyspy ciepła) oraz w południowo--wschodniej części kraju (na Roztoczu);
• układ izoterm jest zbliżony do równoleżnikowego;

---

Okres wegetacji roślin – liczba dni w ciągu roku ze średnią dobową temperaturą powietrza co najmniej 5°C.

Najkrótszy okres wegetacji roślin (około 190 dni) występuje na północnym wschodzie, a najdłuższy (powyżej 220 dni) – w zachodniej i południowo-zachodniej części kraju. Krótki okres wegetacji roślin występuje też w górach.

---

ZróżnicowaniE rocznej sumy opadów atmosferycznych w Polsce.

 

• średnia roczna suma opadów w Polsce wynosi 600 mm;
• najwyższymi średnimi rocznymi sumami opadów charakteryzują się obszary położone wysoko nad poziomem morza – góry i wyżyny (najwyższych partiach gór roczna suma opadów przekracza 1200 mm);
• niższe średnie sumy opadów są obserwowane na nizinach;
• najmniej opadów jest we wschodniej części kraju (wpływ kontynentalizmu), na Kujawach i we wschodniej Wielkopolsce oraz w dolinie dolnej Wisły (są to obszary położone w cieniu opadowym);
• obserwuje się nierównomierny rozkład opadów w ciągu roku:
  – największe opady występują w półroczu letnim – od maja do września;
  – najwyższe średnie miesięczne sumy opadów są notowane w lipcu lub sierpniu;
  – występują duże różnice między poszczególnymi latami: lata wilgotne i suche często występują na przemian;

---

Ważną cechą każdego klimatu jest amplituda temperatury, czyli różnica między wartością największą i najmniejszą temperatury powietrza w danym miejscu. Duże amplitudy roczne temperatur są charakterystyczne dla klimatów kontynentalnych, a małe – dla klimatów morskich. W Polsce można to zaobserwować na przykład na wykresach klimatycznych dla miejscowości z różnych części kraju.

Największa różnica między temperaturą powietrza w lecie i temperaturą powietrza w zimie występuje na wschodzie Polski – jest to wynik kontynentalizmu klimatu;

• roczne amplitudy temperatury powietrza maleją wraz z przesuwaniem się ze wschodu na zachód;
• najniższe roczne amplitudy temperatury powietrza występują na wybrzeżu oraz w górach;

Klimatogramy wybranych miast w Polsce:

 

 

Cechy klimatu Polski: